Devlet memurlarının ek gelir elde etme arayışları ve sanatsal faaliyetleri, sıkça sorulan bir soruyu gündeme getiriyor: Bir memur, yaptığı resim veya heykeli satabilir mi? Bu faaliyet, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'ndaki 'ticari faaliyet yasağı' kapsamına girer mi?

Mevcut yasal düzenlemeler ve ilgili kurum görüşleri incelendiğinde, memurların sanatsal üretimden gelir elde etmesinin önünde belirli şartlar altında bir engel bulunmuyor. Kilit nokta, bu gelirin "ticari kazanç" değil, "telif ücreti" olarak kabul edilmesidir.

657 Sayılı Kanun Ne Diyor?

Devlet Memurları Kanunu'nun 28. maddesi, memurların tacir veya esnaf sayılacakları faaliyetlerde bulunmalarını, ticari işletmelerde görev almalarını net bir şekilde yasaklamaktadır. Bu yasak, memurun asli görevine odaklanmasını sağlamayı ve kamu hizmetinin tarafsızlığını korumayı amaçlar.

Ticari Kazanç ve Telif Hakkı Ayrımı

Buradaki en önemli ayrım, gelirin niteliğinden kaynaklanmaktadır. Türk Ticaret Kanunu, bir ticari işletmeyi kendi adına işleten kişiyi "tacir" olarak tanımlar. Ancak 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), sanat eserlerini (resim, heykel, müzik, edebiyat vb.) özel bir statüde ele alır. Bu kanuna göre, bir eseri meydana getiren kişi "eser sahibi"dir ve eser üzerindeki mali haklar ona aittir.

Bir memurun, mesai saatleri dışında, kendi nam ve hesabına, bir işveren-işçi ilişkisi kurmadan ürettiği özgün bir resmi veya heykeli satması durumunda elde ettiği gelir, FSEK kapsamında bir "telif ücreti" olarak değerlendirilir. Bu durum, ticari bir işletme işletmek veya esnaflık yapmak anlamına gelmediği için 657'deki yasağın kapsamına girmez.

Dikkat Edilmesi Gereken Kritik Nokta

Ancak, memurun bu faaliyeti bir firmayla anlaşarak veya bir şirkete bağlı olarak ücret karşılığında düzenli bir şekilde yapması, durumu değiştirir. Bu senaryoda elde edilen gelir "ticari kazanç" olarak kabul edilebilir ve disiplin soruşturmasına neden olabilir. Kısacası, serbest ve özgün üretim ile bir ticari yapı adına yapılan üretim arasında net bir çizgi bulunmaktadır.

Bu yorum, Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü'nün konuya ilişkin verdiği bir görüş yazısıyla da desteklenmektedir. Sonuç olarak, devlet memurları hobi olarak veya ek gelir amacıyla ürettikleri sanat eserlerini, ticari bir organizasyon içinde yer almamak kaydıyla satabilirler.