Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın uzun süredir üzerinde çalıştığı ve imar rantını kamuya kazandırmayı hedefleyen 'Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği' Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tarihi düzenleme ile imar planı değişiklikleri sonucu bir arsanın değerinde meydana gelen artışın yüzde 90'lık bölümü, artık doğrudan kamuya gelir olarak kaydedilecek.

Yeni yönetmelik, özellikle spekülatif kazançların önüne geçerek şehirlerin daha planlı ve adil bir şekilde büyümesini sağlamayı amaçlıyor. Keyfi imar değişiklikleriyle elde edilen yüksek rantların kişisel servetlere dönüşmesi yerine, şehirlerin altyapısı ve sosyal donatı alanları için kullanılması hedefleniyor.

Uygulamanın esaslarına göre, bir taşınmazın arsa değerinde plan değişikliği yoluyla bir artış tespit edildiğinde, ilgili idare bu değer artış payını otomatik olarak talep edecek. Bu adım, yıllardır tartışma konusu olan imar rantının denetim altına alınması ve kamu yararına kullanılması yönünde atılmış en somut adımlardan biri olarak öne çıkıyor.

Yönetmelik, mülk sahiplerine ödeme kolaylıkları da sunuyor. Değer artış payını peşin olarak ödemek isteyen vatandaşlara %10 oranında indirim yapılacak. Ayrıca, ödemesini taksitler halinde yapmak isteyen mülk sahipleri için de seçenekler sunularak finansal yükün hafifletilmesi planlanıyor.

Düzenlemenin en dikkat çekici yanlarından biri de kangren haline gelen kamulaştırma sorunlarına getirdiği çözüm oldu. Planda okul, sağlık tesisi, park veya resmi kurum alanı olarak ayrılmasına rağmen yıllardır kamulaştırılmayan özel mülkler için yeni bir kapı aralandı. İlgili kamu kurumunun artık bu alana ihtiyacı kalmadığını bildirmesi ve idarenin de onay vermesi durumunda, plan değişikliği yapılarak mülk sahibinin arazisi üzerindeki kısıtlama kaldırılabilecek. Bu sayede hem vatandaşların mülkiyet hakkından doğan mağduriyetleri giderilecek hem de idareler üzerindeki dava yükü azalacak.

Bakanlık yetkilileri, bu düzenlemeyle planlı kentleşme, kamu yararı ve adil paylaşım ilkelerini güçlendirmeyi amaçladıklarını belirtti. Yeni sistemin, imar rantını denetleyerek kamunun hakkı olan payı almasını sağlayacağı ve şehirlerin geleceği için sürdürülebilir bir kaynak oluşturacağı vurgulanıyor.