Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bünyesindeki öğretmenler için bankalarla yapılan 3 yıllık maaş anlaşmaları, yüksek promosyon ödemeleriyle gündeme geliyor. Son dönemde 100.000 TL'ye yaklaşan bu ödemeler, öğretmenler için önemli bir ek gelir kaynağı oluşturuyor. Bankalar, anlaşma süresi içinde yeni başlayan öğretmenlere de kalan süreye oranla ödeme yapıyor.
Ancak bu durum, görev yeri değişikliği yapan öğretmenler için bir kâbusa dönüşebiliyor. Bazı bankalar, ilçe milli eğitim müdürlükleriyle yaptıkları anlaşmalara özel bir madde ekletiyor. Bu maddeye göre, anlaşma süresi dolmadan il veya ilçe dışına tayini çıkan bir öğretmenden, kalan süreye isabet eden promosyon tutarının iade edilmesi talep ediliyor. Bankaların, bu maddeyi anlaşmaya ekletmek için promosyon teklifini daha da yükselttiği belirtiliyor.
Geri ödeme tutarının hesaplanması ise oldukça basit bir formüle dayanıyor. Örneğin, 36 ay için 72.000 TL promosyon alan bir öğretmen, anlaşmanın bitimine 12 ay kala tayin olursa, banka aylık 2.000 TL üzerinden hesaplama yaparak toplamda 24.000 TL'lik bir geri ödeme talep ediyor. Daha da önemlisi, öğretmenlerin görev yerinden ayrılabilmesi (ilişik kesme) için bu ödemeyi yaptığına dair dekontu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne ibraz etmesi şart koşuluyor.
Peki, bankaların bu talebi yasal mı? Hukukçulara göre, bir kişinin borçlandırılabilmesi için sözleşmeyi bizzat kendisinin veya yasal vekilinin imzalaması gerekir. Öğretmenlerin bireysel olarak taraf olmadığı, kurum ile banka arasında imzalanan bir sözleşme üzerinden borçlandırılması yasal olarak tartışmalı bir durum yaratıyor.
Bu ciddi sorun karşısında eğitim sendikalarının yeterli bir adım atmadığı eleştirileri de yükseliyor. Özellikle tayin döneminde taşınma, yeni ev kurma ve kira gibi ağır masraflarla yüzleşen öğretmenlerin, bir de on binlerce liralık bu geri ödemeyle karşılaşması, mağduriyetleri daha da artırıyor.